بلاگ نبض
تاریخ بروزرسانی: 2022/12/02
یکی از اخباری که اخیرا به بحث روز فعالان اقتصادی تبدیل شده است، خبر آزادسازی واردات با رمزارز یا همان ارز دیجیتال است. در خبری که دوشنبه هفتم شهریور ماه منتشر شد، سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که آیین نامه استخراج رمزدارایی ها در دولت به تصویب رسیده است. در ادامه این مقاله با هم به مرور جزئیات این خبر و اطلاعات تکمیلی آن و همچنین به بررسی موارد مرتبط با این خبر می‌پردازیم.
واردات با رمزارز
سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت، در حاشیه اختتامیه نمایشگاه تحول صنعت خودرو در جمع خبرنگاران پیرامون مصوبه اخیر دولت درباره آزادسازی واردات با رمزدارایی‌ها گفت:
از چند هفته قبل امکان واردات با رمزدارایی‌ها فراهم شد و این مسئله در توافقنامه‌ای بین وزارت صمت و بانک مرکزی انجام و برای نخستین بار واردات از محل رمزدارایی‌ها فعال شد. قبلاً وزارت صمت به یک سری از واحدها جواز تأسیس داده بود که بتوانند واحدهای استخراج رمزدارایی را احداث کنند که مشکلات حقوقی وقفه‌ای را در این موضوع ایجاد کرد، اما امروز در دولت آیین‌نامه کاملی مصوب شد و استخراج رمزدارایی‌ها رسمیت پیدا کرد.
واردات کالا با رمزارز (مصوبه دولت درباره آزادسازی واردات با رمزارز)
فاطمی امین ادامه داد:
آیین‌نامه‌ای که یک‌شنبه در دولت مصوب شد، آیین‌نامه بسیار کامل و دقیقی است که همه موضوعات مربوط به رمزدارایی‌ها را از جمله نحوه تأمین سوخت و انرژی آنان، نحوه واگذاری و اعطای مجوزها را مشخص کرد که این مجوزها را وزارت صمت درباره استخراج رمزدارایی‌ها خواهد داد. این خبر مهمی است که مدتهاست فعالان این صنعت منتظرش بودند و این واردات می‌تواند درباره هر کالایی از جمله خودرو باشد. شما وقتی قصد واردات یک کالا را دارید باید یک ارزی را پرداخت کنید که این ارز می‌تواند اکنون به‌جای دلار و یورو از بیت‌کوین استفاده شود.
وزیر صمت افزود:
در همین زمینه، مراکز رسمی استخراج بیت‌کوین که زیرنظر وزارت صمت فعالیت می‌کنند و دارای مجوز هستند، با هماهنگی‌ای که با بانک مرکزی انجام شده است می‌توانند از بیت‌کوین برای واردات خودرو استفاده کنند.
واردات خودرو با ارز دیجیتال
وزیر صمت درباره زمان اعلام تعرفه‌های واردات خودرو چنین گفت:
آیین‌نامه این مسئله مشخص شده است، ما دو هفته (تا 18 شهریور) به واردکنندگان حائز شرایط زمان داده‌ایم، زیرا بر اساس قانون مجلس در بحث واردات خودرو باید انتقال فناوری انجام شود و این‌گونه نیست که هرکسی برای خودش بتواند خودرو وارد کند، در نتیجه ما یک فراخوانی را دیروز اعلام کردیم که متقاضیان واردکننده خودرو مدارک خودشان را ارائه دهند. این شرکت‌ها باید نمایندگی رسمی و خدمات پس از فروش داشته باشند و باید اعلام کنند که به‌ازای واردات خودرو چه فناوری را به کشور وارد می‌کنند. وزارت صمت بعد از بررسی به متقاضیانی که فناوری کیفی و بهتری را ارائه کنند، مجوز خواهد داد تا خودرو وارد کنند. تعرفه‌های خودرو به‌صورت شناور و در یک محدوده باز تعریف شده است که بستگی دارد خودرو به چه صورتی فروخته شود. به‌دلیل اینکه ما نمی‌خواهیم رانتی برای یک واردکننده ایجاد شود، سازوکاری را تعریف کردیم که پس از واردات خودرو، به‌صورت پیش‌فرض و علی‌الحساب یک سود بازرگانی پیش‌بینی می‌شود و متقاضی خودرو را وارد می‌کند.
آیین نامه واردات خودرو
آخرین خبری که از واردات خودرو منتشر شده بود، تصویب آیین‌نامه واردات خودرو بود. در یکی از بندهای این آیین‌نامه، به واردات خودرو با ارز دیجیتال اشاره شده است:
- بند 7: منابع ارزی مورد نیاز این تصویب‌نامه از محل ارز حاصل از صادرات، رمزدارایی، سرمایه‌گذاری خارجی (با تایید سازمان سرمایه‌گذاری خارجی) و سایر منابع مورد تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تامین خواهد شد.
عرضه خودرو در بورس کالا
فاطمی امین در ادادمه صحبت‌های خود، چنین گفت:
پس از ورود خودرو به کشور، خودرو در بورس کالا عرضه می‌شود و فرض کنید که اگر به‌قیمت 400 تا 500 میلیون به فروش برسد، سود مناسب و عادلانه‌ای را سازمان حمایت تعیین خواهد کرد. اگر خودرو به‌طور فرضی 500 میلیون تومان به فروش برسد و 450 میلیون تومان قیمت واقعی و 50 میلیون تومان را سود در نظر بگیریم، در این شرایط سود بازرگانی به‌نحوی شناور تعیین می‌شود که آن قیمت 450 میلیون تومان در بیاید. اگر قیمت خودروهای وارداتی در بازار بیش از آن چیزی باشد که آن خودرو در خارج از کشور دارد، این مابه‌التفاوت در قالب سود بازرگانی به خزانه دولت واریز می‌شود تا هیچ سوءاستفاده و رانتی برای واردکنندگان ایجاد نشود.
واردات کالا با ارز دیجیتال
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، پیرامون استفاده از رمزارزها در تجارت خارجی، چنین گفت:
استفاده از رمزارز در شرایط کنونی اقتصاد ایران یکی از ابزارهای مهم در حوزه واردات است و در آینده احتمالاً در حوزه صادرات هم قابل استفاده و کمک‌کننده باشد. اما با توجه به اینکه هم اکنون منشأ استخراج رمزارز برای دولت مهم و مبنای استفاده هم برای رمزارزهای مجاز است بنابراین فعلاً در حوزه واردات عملیاتی شده است. استفاده از رمزارزها در حوزه واردات تقریباً موفق هم بوده و طبق اعلام سازمان توسعه تجارت ایران، سه هفته پیش ۱۰ میلیون دلار رمزارز در حوزه واردات استفاده شد.
واردات خودرو با رمزارز
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، با اشاره به واردات خودرو با رمزارز گفت:
حوزه خودرو یک حوزه حساسیت برانگیز برای بانک مرکزی و وزارت صمت است و واردات باید با استفاده از ارزهای صادراتی انجام شود. طبق گفته‌ها به نظر می‌رسد که قرار نیست ارز نیمایی به واردات خودرو تعلق گیرد، بنابراین استفاده از ارز صادراتی و رمزارز در واردات خودرو می‌تواند کمک‌کننده باشد.
واردات با ارز دیجیتال
شرایط واردات با ارز دیجیتال
محمد لاهوتی پیرامون شرایط واردات با ارز دیجیتال گفت:
نکته حائز اهمیت این است که فعلاً در دنیا تنها کشوری که در تجارت خارجی، رمزارز را به رسمیت شناخته ایران است و هیچ بانک مرکزی در دنیا هنوز رمزارز را برای تجارت به رسمیت نشناخته است؛ بنابراین وضعیت استفاده از این ابزار در تجارت به نحوه توافقات دوجانبه ایران و کشورهای مبدا برمی‌گردد و اگر آن کشورها بپذیرند قطعاً واردات با ارز دیجیتال امکان پذیر است.
ثبت اولین سفارش واردات رسمی ایران از طریق رمزارزها
در راستای بحث واردات با ارز دیجیتال، بد نیست اشاره کنیم که اولین سفارش واردات رسمی ایران از طریق رمزارزها در اواخر مرداد ماه صورت گرفت. 18 مرداد ماه بود که علیرضا پیمان‌پاک، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت کشور در حساب شخصی خود در توییتر اعلام کرد: این هفته اولین سفارش واردات رسمی با رمزارز به ارزش ۱۰ میلیون دلار با موفقیت انجام شد:
این خبر را می‌توان اولین اتفاق رسمی و نقطه شروعی در حوزه واردات با ارز دیجیتال دانست. واردات با رمزارز می‌تواند ارتباطات تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها را وارد مرحله‌ای جدید کند. در ادامه مقاله به مزایا و معایب واردات با ارز دیجیتال می‌پردازیم.
مزایا و معایب واردات با ارز دیجیتال
واردات با ارز دیجیتال و تجارت با این شیوه جدید، دارای مزایا و معایبی است که در این قسمت از مقاله با هم به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
مزایای واردات با رمزارز
- صفر شدن مالیات‌ها به خاطر غیرقابل‌بررسی بودن تراکنش‌ها توسط دولت
- پایین‌بودن هزینه تراکنش‌های بین‌المللی
- کاهش کارمزد و افزایش سرعت انتقال هزینه
- امنیت بالا در انجام تراکنش‌ها به دلیل ماهیت رمزنگاری‌شده رمزارزها
- عدم نگرانی راجع به تفاوت نرخ ارز بین کشور واردکننده و صادرکننده
معایب واردات با ارز دیجیتال
- قانونی‌نبودن استفاده از رمزارزها در بسیاری از کشورها
ثبت واردات با رمزارزها برای چه افرادی مجاز است؟
هنوز سامانه مشخصی برای ثبت درخواست واردات با رمزارز و شرایط لازم برای افرادی که مایل به ثبت این درخواست هستند از طرف دولت اعلام نشده است. مطابق برخی گمانه‌زنی‌ها، این احتمال وجود دارد که سامانه واردات با ارز دیجیتال، همان سامانه جامع تجارت ایران (ntsw.ir) باشد.
چرا رمزارز برای مبادلات بین‌المللی گزینه مناسبی محسوب می‌شود؟
ارزهای دیجیتال یکی از مهمترین پدیده‌های اقتصادی قرن ۲۱ است. کارمزدهای اندک، پیچیدگی کمتر در مقایسه با فرایندهای بانکی، سرعت انتقال بالاتر و عدم نیاز به ارائه مدارک هویتی و قانونی از جمله مزیت‌های ارزهای دیجیتال برای واردات یا صادرات است.
البته استفاده از رمزارزها برای واردات چالش‌هایی هم به همراه خواهد داشت. نوسان شدید، غیرمتمرکز بودن، وابستگی دارایی به رشته کدها، سختی‌های پیگیری تراکنش‌های اشتباه یا مجرمانه و موانع قانونی و مالیاتی از جمله مهمترین مشکلات ارزهای دیجیتال در واردات و صادرات است.
با توجه به موارد ذکر شده، بانک‌ها و نهادهای بازرگانی به دنبال انتخاب رمزارزهایی هستند که چالش‌های کمتری داشته باشند؛ ارزهای دیجیتالی که باثبات و معتبر باشند و همچنین نقل و انتقال آن‌ها با هزینه معقول و سرعت خوبی انجام شود.
استیبل کوین‌هایی مثل تتر (USDT) و یو‌اس‌دی کوین (USDC) ثبات بسیار خوبی دارند و دارای پشتوانه‌های ارزی (دلاری) هستند. البته که این دو رمزارز به صورت متمرکز در کشور آمریکا اداره می‌شوند و ممکن است به خاطر تحریم‌های سیاسی مشکلاتی در نقل و انتقال دارایی برای کاربران ایرانی ایجاد کنند. بیت کوین دیگر رمز ارز برای واردات و تجارت بین‌المللی است. البته این ارز دیجیتال ثبات کمتری در مقایسه با استیبل کوین‌ها دارد.
توسعه ارز دیجیتال ملی برای واردات و بهبود فرایندهای مالی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای توسعه رمزارز ملی است. ارز دیجیتال ملی یا ارز دیجیتال بانک مرکزی با نماد CBDC نمایش داده می‌شود. این توکن مانند ارزهای فیات سنتی عمل می‌کند و با پشتوانه پول ملی توسعه داده خواهد شد. برای مثال در ایران پشتوانه رمز ارز ملی ریال خواهد بود. همان طور که ارزش هر تتر برابر با یک دلار است، معمولا قیمت ارز دیجیتال ملی نیز برابر با یک واحد از پول رسمی کشور است.
طبق اعلام مسئولان اقتصادی دولت ایران، اقداماتی برای توسعه رمز ارز بانک مرکزی در حال انجام است. با توجه به این که قرار است دلار آمریکا تا حد امکان از مبادلات تجاری بین‌المللی ایران حذف شود، ارز دیجیتال بانک مرکزی کمک زیادی در مبادلات مالی به تجار و بازرگانان خواهد کرد. گفته می‌شود این ارز دیجیتال با نام رمزریال در سال جاری معرفی خواهد شد.