بلاگ نبض
در این مقاله به بررسی معرفی و بررسی فرآیند استیکینگ در شبکه‌ی اتریوم۲، پیش‌نیازها، سیستم مجازات و در نهایت به مزایا و معایب سپرده‌گذاری و دریافت سود پرداخته شده است
سرانجام ارتقاء شبکه‌ی بسیار مورد انتظار اتریوم۲ از راه رسید؛ یک بروزرسانی بسیار بزرگ برای شبکه‌ی بسیار محبوب اتریوم که با هدف رفع مسائل و مشکلات مربوط به امنیت، مقیاس‌پذیری و پایداری شبکه عرضه شد. در این مقاله تیم کوینیت بر آن شد تا فرآیند استیکینگ(Staking) را به طور کامل شرح داده و توضیح دهد که چرا این بروزرسانی یک قدم بزرگ برای اتریوم و توسعه‌دهندگان آن به شمار می‌آید.
نگاه کلی به اتریوم۲
همانطور که گفته شد، شبکه‌ی اتریوم۲ با هدف رفع مسائل پیرامون امنیت، مقیاس‌پذیری و پایداری شبکه عرضه شده است؛ این بدان معناست که مکانیزم اثبات کار(PoW) به مکانیسم اجماع اثبات سهام(PoS) تغییر می‌کند. این شبکه برای اینکه بتواند فرآیند استیک(سپرده‌گذاری و برداشت سود) را آغاز کنید، در وهله‌ی اول باید به یک اعتبارسنج یا Validator شبکه تبدیل شوید.
برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج شبکه‌ی اتریوم۲ باید ابتدای ۳۲ واحد رمزارز اتریوم را به قرارداد سپرده‌گذاری شبکه‌ی اتریوم۲ واریز کنید. این مقدار رمزارز به عنوان پیش‌نیاز و حداقل آستانه‌ی شروع فرآیند استیکینگ از سوی توسعه‌دهندگان تعیین شده است. شایان ذکر است که پس از انتقال این دارایی‌های رمزارزی به شبکه‌ی اتریوم۲، امکان بازگشت و ارسال آن‌ها به زنجیره‌ی اصلی یا همان شبکه‌ی اتریوم وجود نخواهد داشت.
کاربرانی که قصد سپرده‌گذاری در شبکه‌ی اتریوم۲ و دریافت سود را دارند اما دارایی تحت مدیریت آن‌ها کم‌تر از ۳۲ واحد می‌باشد، می‌توانند از استخرهای استیکینگ استفاده کنند. این استخرها همانند استخرهای استخراج رمزارزها که ماینرها قدرت پردازشی خود را به اشتراک گذاشته و در نهایت سود بدست آمده را تقسیم می‌کنند، رمزارز اتر کاربران را جمع‌آوری کرده و در پایان به میزان سپرده‌گذاری هر فرد، مقدار مشخصی سود پرداخت می‌کنند.
خدمات استیکینگ در پلت‌فرم‌های مختلف
در حال حاضر پلت‌فرم‌های مختلف اقدام به ارائه‌ی خدمات مرتبط با استیکینگ اتریوم۲ کرده‌اند. در این میان می‌توان به خدمات ارائه شده توسط صرافی‌های بزرگی همچون کوین‌بیس(CoinBase) و بایننس(Binance) اشاره کرد. برای مشاهده‌ی لیستی از شرکت‌ها و پلت‌فرم‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات استیکینگ می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.
یکی از شروط مهم آغاز فرآیند استیکیگ دراختیار داشتن یک حافظه‌ی SSD بسیار سریع و یک خط اینترنت پایدار بر روی رایانه و یا لپ‌تاپ مورد استفاده می‌باشد. به یاد داشته باشید که در صورت عدم رعایت قوانین ذکر شده از سوی توسعه‌دهدگان، مجازات خواهید شد. البته برعکس این موضوع نیز صادق است، اگر برای مدت زمان طولانی یکی از اعتبارسنج‌های شبکه‌ی اتریوم۲ باقی بمانید، پاداش(به صورت رمزارز اتر) دریافت خواهید کرد.
استیکینگ اتریوم۲ آغاز شد
اتریوم۲ چیست؟
به طور خلاصه بروزرسانی اتریوم۲(که با عناوین دیگری همچون ETH 2.0 یا بروزرسانی مِتانت هم معرفی می‌شود) در واقع یک تغییر اساسی در بلاک‌چین فعلی شبکه‌ی اتریوم به شمار می‌آید. این بروزرسانی بزرگ که اصلی‌ترین بخش آن تغییر پروتکل اجماع می‌باشد، به شکل چشم‌گیری باعث ارتقاء سطح عملکرد، کارایی و مقیاس‌پذیری شبکه خواهد شد.
طی بروزرسانی اتریوم۲ پروتکل اثبات کار(PoW) که به واسطه‌ی فرآیند ماینینگ به کاربران اجازه می‌داد تا تراکنش‌های این شبکه را تایید کرده و پاداش دریافت کنند، به پروتکل اثبات سهام(PoW) تبدیل می‌شود.
چهارچوب زمانی راه‌اندازی شبکه‌ی اتریوم۲
طبق گزارشات پیشین تیم کوینیت، پس از تامین آستانه‌ی مورد نیاز قرارداد سپرده‌گذاری اتریوم، زنجیره‌ی راهنما(Beacon Chain) در چهارچوب زمانی از پیش تعیین شده‌ی خود یعنی تاریخ ۱ام دسامبر ۲۰۲۰ فعالیت خود را آغاز کرد. مرحله‌ی بعدی که قرار است در سال ۲۰۲۱ عرضه شود، بروزرسانی فاز اول یا عرضه‌ی فناوری شاردینگ(Sharding) خواهد بود. مرحله‌ی آخر هم تبدیل و یا ادغام بلاک‌چین اصلی اتریوم با زنجیره‌ی راهنما و شکل‌گیری یک شبکه‌ی واحد مبتنی بر پروتکل اثبات سهام خواهد بود. انتظار می‌رود که آخرین مرحله از روند تبدیل شبکه‌ی اتریوم در سال ۲۰۲۲ آغاز شود.
چطور در اتریوم۲ سپرده‌گذاری کنم؟
اضافه شدن فرآیند استیکینگ به شبکه‌ی اتریوم یک پیشرفت مهم برای آن به شمار آمده و باعث شده تا هزاران کاربر این سوال را مطرح کنند که «چطور می‌تواند دارایی رمزارزی خود را سپرده‌گذاری کرده و سود منفع دریافت کنم»؟
وعده‌ی سودآوری منفع به واسطه‌ی استیکینگ اتریوم در واقع برای جذب طیف تازه‌ای از کاربران و طرفداران اتریوم ارائه شد. هرچه سطح دارایی سپرده‌گذاری شده در شبکه‌ی اتریوم افزایش یابد، قیمت و ارزش ETH بالاتر رفته و افراد بیشتری برای کسب اطلاعات پیرامون این رمزارز و حضور در فرآیند سپرده‌گذاری و دریافت سود حضور خواهند یافت. در حال حاضر سقف مشخصی برای سپرده‌گذاری در شبکه‌ی اتریوم۲ از طرف بنیاد اتریوم مشخص نشده است، با این حال مشخص است که در ابتدا یک عدد بسیار زیاد اعلام شده و به تدریج این سقف سپرده‌گذاری کاهش می‌یابد.
با تمام این تفاسیر، در وهله‌ی اول هرکسی که قصد ورود به شبکه‌ی اتریوم۲ و آغاز فرآیند سپرده‌گذاری و دریافت سود را دارد، ابتدا باید برخی الزامات اساسی و از پیش تعیین شده را برآورده کند.
در اولین قدم، همانطور که گفته شد باید آستانه‌ی سپرده‌گذاری ۳۲ واحد رمزارز ETH را پرداخت کنید. با در نظر گرفتن قیمت فعلی رمزارز اتریوم که در حال حاضر چیزی حدود ۶۰۰ دلار برای هر واحد ETH می‌باشد، تامین آستانه‌ی مورد نظر به ۱۹۲۰۰ دلار سرمایه‌گذاری اولیه نیاز دارد. البته باید به یاد داشته باشید که در ازای تایید بلاک‌ها، سرمایه‌گذاران مقداری پاداش به شکل رمزارز اتر و همچنین بخش کوچکی از کارمزد تراکنش را دریافت خواهند کرد.
راه‌اندازی گره
با صرف نظر از مسائل مالی، شما همچنین باید مایل به راه‌اندازی یک گره(Node) در شبکه باشید. این بدان معناست که شما به یک رایانه‌ی قدرتمند مجهز به مشخصات سخت‌افزاری اعلام شده نیاز دارد که به صورت مداوم آنلاین است. در این رایانه شما باید یک نرم‌افزار گره‌ی راهنما(Beacon node software) راه‌اندازی کنید. در این مرحله رایانه‌ی شما به یک اعتبارسنج(Validator) تبدیل می‌شود.
یک الگوریتم برنامه‌نویسی به طور کاملاً تصادفی تعیین می‌کند که کدام اعتبارسنج فعال در شبکه کدام بلاک را تایید کند، بنابراین شانس شما برای انتخاب شدن به عنوان یک تاییدکننده‌ی بلاک به تعداد اعتبارسنج‌های آنلاین در هر لحظه بستگی دارد. محققان اعلام کرده‌اند که اگر به طور متوسط ۱۰۰ هزار اعتبارسنج در شبکه آنلاین باشند، احتمالاً شما هر دو هفته یکبار، یک بلاک را تایید خواهید کرد.
پیش‌نیازهای کلی جهت شروع فرآیند استیکینگ
سرمایه‌گذارانی که قصد شرکت در فرآیند استیکینگ را دارد، ابتدا باید یک چک‌لیست از پیش‌نیازها را در اختیار داشته باشند. تیم کوینیت برای تسهیل این روند، یک نقشه‌ی گام به گام ساده ایجاد کرده است.
دارایی:
شما در مرحله‌ی اول باید ۳۲ واحد رمزارز ETH برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج شبکه دراختیار داشته و سپس آن را به مدت ۱۸ ماه در قرارداد سپرده‌گذاری قفل کنید. این قرارداد سپرده‌گذاری در واقع یک آدرس سپرده‌گذاری ETH1 مبتنی بر قرارداد هوشمند(Smart Contract) است. به عبارتی، با آغاز فعالیت شبکه‌ی اتریوم۲ و راه‌اندازی کامل بلاک‌چین جدید، دارایی شما به این بلاک‌چین انتقال خواهد یافت.
گره‌های ETH 1 و ETH 2 را همگام‌سازی کنید:
در این مرحله باید کلاینت گره‌های اتریوم و اتریوم۲ را دانلود و همگام‌سازی کنید. این کار در راستای پردازش سپرده‌ی ورودی اعتبارسنج‌ها صورت می‌گیرد.
مدیریت کلید‌ها:
در مرحله‌ی بعدی شما باید کلید سپرده‌گذاری اتریوم۲ خود را تولید کرده و از کلمات بازیابی(Seed/Mnemonic) یک نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید(کلمات بازیابی حساب معمولاً مجموعه‌ای از ۱۲ کلمه‌ی کاملاً تصادفی است که در زمان ساخت یک کیف‌پول جدید و برای بازیابی حساب در مواقع ضروری به کاربر ارائه می‌شود). این کلمات بازیابی حساب تنها راه برای برداشت دارایی رمزارزی شما از بلاک‌چین اتریوم۲ است، بنابراین از دست دادن آن به معنای از دست دادن تمام رمزارزهای سپرده‌گذاری شده برای استیکینگ می‌باشد. پلت‌فرم راه‌اندازی اتریوم(Ethereum launchpad) در مرحله‌ی بعد چندین کلید تولید می‌کند، شما این کلید‌ها را در اختیار نرم‌افزار اعتبارسنج خود قرار داده و فرآیند اعتبارسنجی در شبکه را آغاز می‌کنید.
فایل Keystore خود را آپلود کنید:
حال شما باید فایل Keystore(مخزن نگهداری کلید‌های خصوصی) خود را وارد کرد(Import می‌کنید) و تایید کنید که این شما هستید که می‌خواهید کلاینت را راه‌اندازی کنید. توصیف می‌شود که کلاینت اعتبارسنجی خود را بر روی رایانه‌ی دیگری راه‌اندازی کرده و سپس آن را به گره‌ی راهنمای خود متصل کنید.
اتصال ETH 1 با گره‌ی راهنمای ETH 2:
در این بخش باید همگام‌سازی و فعالیت موازی هر دو گره را بررسی و چک کنید. همزمان با این کار، اطمینان حاصل کنید که گره‌ی راهنمای ETH 2 شما قادر به اتصال به کلاینت ETH 1 به واسطه‌ی API می‌باشد. علاوه بر این، اطمینان حاصل کنید که همواره از آخرین نسخه‌ی نرم‌افزار استفاده می‌کنید.
اتریوم خود را سپرده‌گذاری کنید:
در این مرحله دارایی رمزارزی خود را به آدرس سپرده‌گذاری ارائه شده منتقل کنید. پس از اتمام این مراحل، شما آماده‌ی استیکینگ هستید.
پیش‌نیازهای سخت‌افزاری برای شروع استیکینگ اتریوم چیست؟
برای همگام‌سازی سریع گیث(geth) شما به حداقل ۱۴۰ گیگابایت حافظه‌ی پرسرعت SSD در شبکه‌ی اصلی نیاز دارید. اغلب سیستم‌های رایانه‌ای و لپ‌تاپ‌های بروز به حافظه‌ی SSD مجهز هستند، بنابراین شما می‌توانید به راحتی کار را آغاز کنید.
از آنجا که فرآیند استیکینگ برخلاف پروتکل اثبات کار به سیستم پردازشی بسیار قدرتمندی نیاز ندارد، شما بدو نیاز به در اختیار داشتن ریگ‌های بزرگ و یا پرداخت هزینه برای سرویس‌های تامین قدرت محاسباتی آنلاین، می‌توانید با یک سیستم رایانه‌ای سطح متوسط به جمع‌آوری رمزارز و کسب سود بپردازید.
برای اجرای پروتکل استیکینگ به یک اتصال اینترنتی ثابت و پایدار هم نیاز دارید. به طور متوسط حداقل سرعت ۲۰ مگابیت بر ثانیه توصیه می‌شود. گرچه در اختیار داشتن چنین چیزی اجباری نیست، اما در اختیار داشتن اینترنت سریع‌تر همیشه بهتر است.
سیستم مجازات
سیستم استیکینگ اتریوم مانند یک بوستان بهاری همیشه هم زیبا و مهربان نیست. به عنوان یک اعتبارسنج رسمی در شبکه، شما مسئولیت‌هایی هم بر عهده خواهید داشت. این بدان معناست که اگر از قوانین موجود سرپیچی کرده و طبق دستورالعمل‌ها اقدام نکنید، مجازات خواهید شد. در ادامه‌ی مطلب به نحوه و زمان صدور این مجازات‌ها پرداخته خواهد شد.
اول از همه، اعتبارسنج‌ها برای آنلاین ماندن هرچه بیشتر تشویق می‌شوند. اگر برای مدت زمان طولانی آفلاین شوید، با مجازات روبرو خواهید شد! البته برای آنلاین بودن به مدت طولانی هم پاداش دریافت می‌کنید. این نوع مجازات بیشتر به گذر زمان و در میزان پاداش پرداخت شده به اعتبارسنج اعمال می‌شود. این بدان معناست که در صورت سرپیچی از قوانین و فعالیت کورکورانه، مقدار قابل توجهی اتریوم از دست می‌دهید.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط وب‌سایت Ethereum.org، مفهوم اصلی سیستم مجازات چنین است:
- در ازای هر فعالیتی که به توافق و اجماع شبکه کمک کند، پاداش دریافت می‌کنید.
- تمام افرادی که مانع اجماع شبکه شده و یا در این روند خللی ایجاد کنند، با مجازات روبرو می‌شوند.
- فعالیت‌های سودجویانه و غیرقانونی به مجازات‌های سنگین و یا ضبط تمام دارایی منجر خواهد شد(ضبط حداقل ۱ واحد اتریوم).
مزایا و معایب استیکینگ اتریوم
جوانب مثبت و منفی فرآیند استیکینگ
مزایای فعالیت استیکینگ در شبکه‌ی اتریوم۲ بسیار شبیه به استخراج و ماینینگ در اتریوم است، زیرا سپرده‌گذاران می‌توانند در ازای شرکت در فعالیت‌های شبکه پاداش دریافت کنند. در حال حاضر، پیش‌بینی شده که میزان بازدهی استیکینگ اتریوم۲ حدود چهار تا ده درصد می‌باشد.
یکی دیگر از مزایای مملوس استیکینگ این است که شما در یک بلاک‌چین محبوب مانند اتریوم و یک جامعه‌ی رمزارز بسیار گسترده عضو شده‌اید، جامعه‌ای که از اکوسیستم و روند توسعه‌ی خود حمایت می‌کند.
با این حال، هرکاری مخاطرات و ریسک مربوط به خود را دارد. یکی از مهم‌ترین خطرات فرآیند استیکینگ اتریوم «اسلشینگ(slashing)» یا مجازات سنگین است. در این حالت، الگوریتم به دلیل عدم فعالیت در جهت منافع شبکه شما را مجازات خواهد کرد. این رویداد ممکن است حتی بدون اطلاع شما و در صورت انجام ندادن کاری اشتباه صورت بگیرد. به عنوان مثال، اگر به طور کاملاً تصادفی یک تراکنش نامعتبر را تایید کنید، و یا رایانه‌ی شما برای مدت زمان طولانی آفلاین باشد. از طرف دیگر، اگر میزان سرمایه‌گذاری شما به کم‌تر از ۱۶ واحد اتر برسد(به دلیل مجازات پی‌در‌پی) به طور کامل از شبکه حذف خواهید شد.
برداشت آنی امکان‌پذیر نیست
یکی دیگر از خطرات احتمالی استیکینگ، مانند سرمایه‌گذاری در شبکه‌های رمزارزی دیگر است. اگر بازار سقوط کرده و دارایی شما همچنان در قرارداد سپرده‌گذاری قفل شده باشد، این دارایی هم مانند سایر رمزارزهای موجود در چرخه‌ی بازار با افت ارزش مواجه شده و شما نمی‌توانید سریعاً آن را به فروش برسانید؛ زیرا برای برداشت وجه باید ابتدا در صف انتظار قرار بگیرید. در خوش‌بینانه حالت که شما نفر اول در صف انتظار باشید، فرآیند برداشت دارایی و انتقال به حساب شخصی نزدیک به ۱۸ ساعت زمان نیاز دارد.
مانند هر فعالیت دیگری در دنیای رمزارزها که به ارائه‌ی کلید خصوصی و کنترل دارایی رمزارزی نیاز دارد، حتماً باید پیش از سپرده‌گذاری در سرویس‌های آنلاین و استخرهای استیکینگ اطمینان حاصل کنید که یک پلت‌فرم کلاهبرداری نیست. برای اطمینان از امنیت دارایی‌های رمزارزی خود حتماً از خدمات شرکت‌های شناخته شده استفاده کنید.
اجرای بروزرسانی اتریوم۲ یکی از داغ‌ترین مباحث و اتفاقات در تاریخچه‌ی این بلاک‌چین محبوب است. با این حال، تغییر پروتکل اجماع به سمت اثبات سهام تنها آغاز کار به شمار می‌آید. با این وجود، این یک تغییر قابل توجه برای اولین پلت‌فرم قرارداد هوشمند جهان و یک مسیر برای افزایش مقیاس‌پذیری در آینده است. علاوه بر این، با در نظر گرفتن اشتیاق سرمایه‌گذاران برای سپرده‌گذاری و قفل کردن دارایی خود به مدت طولانی، احتمالاً باید در انتظار یک روند صعودی بلند مدت برای دومین رمزارز بزرگ بازار باشیم.